Vygotsky’nin Zihinsel Gelişim Kuramı
Vygotsky, Piaget’nin bilişsel gelişim hakkındaki kuramına ciddi eleştiriler getirmiştir. Piaget, çocuktan dünya anlayışını tek başına inşa eden “küçük bir bilim adamı” olarak söz ederken; Vygotsky’e göre, çocuğun bilişsel gelişimi öğrendiği dile ve çevresinden aldığı sosyal desteğe bağlıdır.
İşbirlikli Öğrenme: Vygotsky’ye göre bir birey tek başına öğrenebileceğindendaha fazlasını yakınsak gelişim alanıyla işbirliği yaparak işbirlikli öğrenme yoluyla öğrenebilir. Örneğin; çarpım tablosunu öğrenmekte sorun yaşayanbir öğrencinin yanına konuyu iyi bilen bir çocuk oturtularak birlikte çalışmaları sağlanırsa öğrenme daha güçlü olur.
Yakınsal (yakınsak) Gelişim Alanı(proximal zone): Vygotsky zihinsel gelişimin sosyal yönüne de dikkat çekmiştir. Çocuğun yetişkinlerle yaşadığı deneyimkendi kendine yaşadığı deneyime göre öğrenmelerde daha etkilidir. Bu durumda kendi başına öğreneceğiyle sosyal çevresinden öğreneceği arasındaki fark yakınsak gelişim alanının katkısı ile olmaktadır. Ayrıca Vygotsky sosyal etkileşim için gerekli olan en önemli unsurun da dil olduğunu söylemektedir. Çünkü sosyal çevredeki bireylerle etkileşim kurmanın en iyi ve en kısa yolu dili kullanmaktır.
İçsel Konuşma: Vygotsky kuramında dille ilgili olarak ben merkezci konuşmadan sonra gelişen ve çocuğun akıl yürütme süreçlerinde dili kullanmaya başladığını gösteren içsel konuşmadır. Vygotsky’e göre üst düzey zihinsel ve psikolojik işlevler, kişiler arası ilişkilerden kaynaklanmaktadır ve aşağıdaki aşamalarla gerçekleşmektedir:
– Önce dışsal etkinliğin göstergesi olan bir işlem yeniden yapılandırılır ve içsel olarak ortaya çıkmaya başlar.
-Kişiler arası süreç içsel bir sürece dönüşür. Yani diğerkişilerin başlayacağı bir süreç bireyin kendi kendisiyle konuşmaya başladığı bir sürece dönüşmüş olur.
-Kişiler arası sürecin içsel bir sürece dönüşmesi bir dizi gelişimsel olayın sonuçlanmasını sağlar.
– Vygotsky’e göre çocuğun bilişsel gelişiminde iki aşamalı bir süreç yaşanır. Birincisi dışsaldır, kişiler arası etkileşim sonucu oluşur. İkincisi içseldir.
-Bilişsel gelişimde hem kalıtsal hem de çevresel etmenlerin dikkate alınmasını sağlamıştır.
-Bireylerin içsel süreçleri diğer bireylerle etkileşiminden etkilenir.
-Bilişsel gelişim dıştan içe doğrudur.
-Birey sosyal yönünü geliştirdikten sonra bilişsel yönünü geliştirir.
Not: Piaget’e göre çocuğun zihinsel gelişimi büyük ölçüde biyolojik etkenlere bağlıdır. Vygotsky’ e göre ise çocuğun zihinsel gelişimine akranları ve yetişkinler onunla etkileşime geçerek katkıda bulunurlar.
Eklenme Tarihi: 1 Mayıs 2011
Konu hakkında yorumunuzu yazın