Yapılandırmacılık (Constructivism)
YAPILANDIRMACILIK (CONSTRUCTİVİSM)
Yapılandırmacılık; bilgi nedir ? ,öğrenme nedir ?, nesnellik mümkün müdür ? gibi sorulara yanıt arayarak bilginin doğasıyla ilgili bir felsefe,bir bilgi kuramı olarak ortaya çıkmıştır.Yapılandırmacılık geleneksel bilgi kuramlarından farklı bir kuramdır.Bu kuramda bilgi,öğrenenin var olan değer yargıları ve yaşantıları tarafından üretilir,bireyin yaşantısından
bağımsız değildir.Yapılandırmacı öğrenme ise; bireyin var olan bilgileri ile yeni karşılaştığı bilgiler arasında bağ kurup bunları bütünleştirmesi sürecidir. Yapılandırmacılık; öğretimle ilgili bir kuram değil,bilgi ve öğrenme ile ilgili bir kuramdır.Yapılandırmacılık bilgiyi temelden kurmaya dayanır.Başlangıçta öğrenenlerin bilgiyi nasıl öğrendiklerine ilişkin bir kuram olarak gelişmiş,zamanla öğrenenlerin bilgiyi nasıl yapılandırdıklarına ilişkin bir kuram haline dönüşmüştür.(DEMİREL,Ö., Eğitimde Program Geliştirme, s:233)
Yapılandırmacı yaklaşım,zihni boş bir levha olarak görmez.Birey bilgiyi etkin biçimde işler,önceki bilgileri ile bağlantı kurar,kendi yorumlarını katarak bilgiyi kendisine mal eder.Öğrenme ezberlemeye değil,öğrenenin bilgiyi transfer etmesine,var olan bilgiyi yeniden yorumlamasına ve yeni bilgi oluşturmasına dayanır…
Yapılandırmacılık kuramının temelinde şu özellikler vardır :
1 ) Bilgiyi araştırma, yorumlama ve analiz etme.
2 ) Bilgiyi ve düşündürme sürecini geliştirme.
3 ) Geçmişteki yaşantılarla, yeni yaşantıları bütünleştirme.
(www.egitim.aku.edu.tr / 19.11.2005)
Yapılandırmacılık Kuramının Genel Özellikleri
Bilgileri öğretmez,sadece vurgular.
Öğrencileri araştırma yapmak için cesaretlendirir.
Öğrencilerin doğal ve meraklı olmalarını sağlar.
Yaratıcılık ve çözümlemeyi esas alır.
Öğrencilerin öğretmenlerle diyalog içinde olmasını sağlar.
Birlikte öğrenmeyi destekler.
Öğrencilerin kendi deneyimleri sonucu yeni fikir ve anlayış kazanmalarını sağlar.
(www.geocites.com /19.11.2005)2
Yapılandırmacı Öğrenme Kuramında Şu İlkeler Göz Önünde Tutulmalıdır;
1 ) Öğrenme pasif bir bilgi alma süreci değil, aktif bir anlam oluşturma süreci olmalıdır.
2 ) Öğrenme öznel olmalıdır.
3 ) Öğrenme çevre şartlarına göre şekillenmelidir.
4 ) Öğrenme öğrenci merkezlidir.
5 ) Öğrenme süreklidir.
(BEYDOĞAN, H. Ö., Öğretimde Planlama ve Değerlendirme,
s:58)
Yapılandırmacı Eğitim Bireye Ne Kazandırır ?
Bilgiyi oluşturma fırsatı verir.
Bilgiyi geliştirmesine olanak tanır.
Bilgiyi yorumlama yeteneği kazandırır.
Bilgiyi yapılandırmaya yardımcı olur.
Yapılandırmacı yaklaşımda kesin hedefler yoktur, öğrenenlerin ulaşması beklenen genel hedefler vardır. Bunun sebebi öğrenenlerin sahip olduğu bilgi birikiminin farklılık göstermesidir. Yapılandırmacılıkta tek doğru yoktur. İki farklı birey bir kavrama farklı anlamlar yükleyebilir. (www.egitim.aku.edu.tr/19.11.2005)
Buna bir örnek verebiliriz; farklı yaşlardaki çocuklar “bulutlar neden düşmez ? ” sorusuna şu yanıtları vermişler;
[1] 5 yaş ………… Allah onları tutar.
[1] 7 yaş ………… Onu gökyüzü tutar.
[1] 9 yaş ………… Onu hava kaldırır.
[1] 11 yaş ………. Hafif oldukları için düşmezler.
Bu örnekten de anlaşıldığı gibi çocuklar bir olayın sebebine farklı cevaplar vermekte, bilgilerini bireysel olarak oluşturmaktadırlar. Yani dünyanın pasif alıcısı değil, aksine dünyayı algılamada aktif varlıklardır. (www.w3.gazi.edu.tr / 19.11.2005)
Yapılandırmacı yaklaşımda etkili bir öğrenme gerçekleşmesi için, öğrenme süreci şu aşamalardan geçmelidir;
1. Merak uyandırma ve planlama: Bu aşamada öğretmen öğrencilerin dikkatini çekmek için çeşitli sorular sorar.Bu sayede öğrencilerin ön bilgilerini,kavrama düzeylerini ve varsa yanlış kavramalarını ortaya çıkarır. Buna göre de gerçekleştirilecek olan etkinlikleri öğrenci düzeyine göre planlayabilir.
2. Araştırma ve keşfetme: Bu aşamada öğrenciler farklı bilgi kaynakları kullanarak araştırırlar.Öğretmen,öğrencilerin aktif olduğu beyin fırtınası,grup çalışması,sınıf tartışması gibi teknikler kullanarak öğrencilere yardımcı olur.
3. Çözümleme ve derinleştirme: Bu aşamada öğrenciler yaptıkları etkinlikleri, öğrendikleri bilgi ve kavramları açıklarken, öğretmen onlara rehberlik eder. Gerekirse yeni kavramlar ekleyip,yeni sorular sorarak öğrencilerin bilgilerini daha da derinleştirmesine olanak sağlar.
4. Paylaşma ve yaşantıya uygulama: Burada öğrenci edindiği bilgileri çevresi ile aylaşır.Bu bilgileri günlük yaşamında çeşitli şekillerde kullanır.(www.erdemyayinlari.com /19.11.2005)3
Yapılandırmacı Öğrenmede Kullanılan Stratejiler
Drama
Proje çalışmaları
Tasarımlayarak öğrenme
Öğreterek öğrenme
İşbirlikli öğrenme
Öğrenciler yeni öğrendikleri bilgiler ile, geçmiş yaşantılarında kazandıkları bilgileri bütünleştirirken(yani bilgiyi yapılandırırken) bu stratejilerden yararlanabilirler.
(www.egitim.aku.edu.tr /19.11.2005)
| Geleneksel Sınıf İle Yapılandırmacı Sınıfın Karşılaştırılması | |
| Geleneksel Sınıf | Yapılandırmacı Sınıf |
| Eğitim programı tümdengelim yolu ile ve temel kavramlara ağırlık verilerek işlenir. | Eğitim programı tümevarım yolu ile temel becerilere ağırlık verilerek işlenir. |
| Önceden belirlenmiş sabit programlar uygulanır. | Program etkinliklerinde ağırlık daha çok birinci elden edinilen veriler ve materyallerÜzerindedir. |
| Program öğretmen tarafından içi doldurulan bir boşluk gibi algılanır. | Öğrenciler yaşamla ilgili kuramları oluşturmaya katkı sağlayan düşünürler olarakgörülür. |
| Öğretmenler, öğrencilerin edindikleri bilgilerin geçerliliği için doğru yanıtları araştırır. | Öğretmenler,öğrencilere çevre ayarlaması yapan ve onlarla etkileşim içinde olan kişilerdir. |
| Değerlendirme öğretimden ayrı olarak öğrenci öğrenmelerini kontrol etmek için yapılır.(genellikle testlerle ölçülür) | Değerlendirme öğretim ile birlikte yapılır ve öğrencilerin sergiledikleri işlere, tümel değerlendirmeye dönüktür. |
| Öğrenciler bireysel çalışırlar. | Öğrenciler grup halinde çalışırlar. |
| (DEMİREL, Ö.,Eğitimde Program Geliştirme,s:234) | |
Geleneksel Sınıf Ortamındaki Temel Sorunlar
Bu tür sınıflarda öğretmen konuşması egemen,öğrenci pasiftir.
Sadece ders kitaplarına ağırlık verilir.
İşbirliğine dayalı öğrenmeye uygun yapıda değildir.
Öğretmen egemen olduğu için,öğrenci düşüncesine önem verilmez.
Yapılandırmacı Eğitimde Öğrencilere tanınan Olanaklar:
Önceden sabit bir program olmadığı için,öğrenci düşüncelerine odaklanılır.
Öğrenci ilgileri merkeze alınır.
Öğrenciler dünyanın karmaşık bir yer olduğunu anlarlar.
Öğrenmenin güç ve karmaşık bir çaba olduğunu bilirler.
(DEMİREL, Ö., Eğitimde Program Geliştirme,s:235)
Yapılandırmacılıkta öğretmenin rolü:
Yapılandırmacı öğrenmeyi temel alan bir eğitim programının başarılı olabilmesi için,programı
uygulayacak olan öğretmenlerin bir takım özelliklere sahip olması gerekir.Yapılandırmacı öğretmen; açık fikirli, çağdaş, kendini yenileyebilen,bireysel farklılıkları dikkate alan,uygun öğrenme yaşantılarını sağlayan ve öğrenenlerle birlikte öğrenen olmalıdır.
Yapılandırmacı öğretmen; öğrencilerin uygun etkinlikler yapmasına yardımcı olmalı,öğrencileri işbirliğine teşvik etmeli,öğrencilerin sürekli iletişim içerisinde olmalarını cesaretlendirmelidir.Yapılandırmacı öğretmen; öğrencilerin bireysel farklılıklarını dikkate almalı,her öğrencinin kendi kararını kendisinin vermesine yardımcı olmalıdır.Yapılandırmacı öğretmen; düşündürücü sorular sorarak öğrencileri araştırmaya ve problem çözmeye teşvik etmelidir. (www.egitim.aku.edu.tr/19.11.2005)
Yapılandırmacılıkta Öğrencinin Rolü:
Yapılandırmacı öğrenme, öğrencinin kendi yetenekleri,güdüleri,tutumu ve tecrübelerinden edindikleri ile oluşan bir karar verme sürecidir.Birey öğrenme sürecinde seçici,yapıcı ve etkindir. Öğrenmenin kontrolü bireydedir.Öğrenmeye öğretmenle birlikte yön verir.Bu yön verme sürecinde öğrencinin geçmiş yaşantıları,bakış açısı,hazır bulunuşluk düzeyi etkilidir.
Öğrenci öğrenme sürecinde etkili olabilmek için eleştirel ve yapıcı sorular sorar,diğer öğrencilerle ve öğretmeniyle etkileşim ve iletişim içinde bulunur.Yapılandırmacılık sürecinde öğrenci öğrenmeyi kendisine sunulan şekliyle değil de,zihninde yapılandırdığı biçimi ile gerçekleştirir. Yapılandırmacılıkta öğrenci; meraklı,girişimci ve sabırlı olmalıdır.
(www.egitim.aku.edu.tr/ 19.11.2005)
Sonuç olarak yapılandırmacılık hakkında şunları söyleyebiliriz;
Yapılandırmacı yaklaşım,şimdiye kadar anlattığımız özellikler göz önüne alınınca eğitim alanında yeni gelişmelere önderlik edebilecek bir yaklaşımdır.Öğrenciyi her yönüyle geliştirmeyi amaçlayan bu yaklaşım sayesinde, öğrenciler öğrenmeyi,aşılması zor ve yüksek bir duvar gibi değil,keşfedilmeyi bekleyen gizemli bir dünya gibi görürler. Bu da onların motivasyonunu arttırarak yeni öğrenme etkinliklerine yönlendirir.
Kaynakça :
BEYDOĞAN, Hacı Ömer , Öğretimde Planlama ve Değerlendirme, Öğretmen Kitapları.
DEMİREL, Özcan , Eğitimde Program Geliştirme, Pegem A Yayıncılık, Ankara, 2005.
www.egitim.aku.edu.tr / yapilandirma.doc / 19.11.2005
www.erdemyayinlari.com / 19.11.2005
www.geocites.com / ualtunay.geo / dersler /tarih/
yapi.html /19.11.2005
www.tojet.net / articles / 4420.html / 19.11.2005
www.w3.gazi.edu.tr / 19.11.2005
Eklenme Tarihi: 7 Mart 2011
Konu hakkında yorumunuzu yazın