Eğitimde Uyarıcı Tepki Kavramları

Davranışın Analizi

Davranışı; uyarıcı, tepki, karşılık olmak üzere üçe ayırarak analiz edebiliriz. Bu yazıda uyarıcı ve tepki üzerinde durulacaktır.

Uyarıcı: Organizma tarafından algılanan ve organizmanın içinde ya da dışında değişiklikler meydana getirerek davranışa yol açan unsur uyarıcı denir. Buna göre bir değişiklik yaratan herhangi bir durumun niteliğine sahip olabilmesi için iki şartı yerine getirmesi gerekir:

• İçte veya dışta değişiklikler meydana getirme.
• Organizma tarafından algılanarak davranışa geçirilme.

İçten meydana gelen değişikliklere başın ağrıması ve karnın acıkması, dıştan meydana gelen değişikliklere ise birinin herhangi bir sebeple bir başka kişiye tokat atması, bulunulan ortamdaki ısı, ışık ve ses düzeylerinin değişmesi örnek olarak verilebilir.

Tepki: Organizmanın uyarıcıya karşı göstermiş olduğu davranıştır. Uyarıcıların etkisiyle organizmanın gösterdiği her türlü sinir, kas, salgı gibi davranışlara tepki denmektedir.

Ör: Köpek gördüğünde korkmak. Murat Hoca’nın çok ücret isteyen öğretmenin talebine karşı şaşırması.

Ör: Göze doğru gelen bir cisme karşı göz kapaklarının kırpılması basit refleksif bir tepki iken, daha önce enjektör ile ilaç almak zorunda kalan ve her iğne vurulduğunda kaslarını kasarak daha az acı duyan kişinin, kendisine ilk defa iğne gibi sivri uçlu bir cisimle müdahale edildiğinde, daha cisim kendisine temas etmeden kaslarını kasması da karmaşık bir tepkidir. Bu durumlara “tepki analojisi” denir. Yani bazen tepkiler bilinen tepkilerin özelliklerinden yola çıkılarak bilinmeyen daha önce hiç karşılaşılmamış durumlarda da gösterilebilir.

Eklenme Tarihi: 23 Haziran 2017