Genelleme – Ayırt etme ilkeleri
Genelleme: Klasik koşullanma ortaya çıktıktan sonra, koşullu uyarıcıya benzer olan uyarıcılara da aynı tepkinin verilmesine, uyarıcı genellemesi adı verilmektedir. Pavlov’un deneyindeki köpek, zil sesine koşullandıktan sonra çan sesine de aynı tepkiyi vermiştir.
– Beyaz önlük giymiş bir doktordan korkmaya koşullanmış bir çocuk, beyaz önlük giyen hemşirelere, eczacılara, market görevlilerine karşı da korku tepkisi verebilir. Sivrisinekler tarafından ışınlan küçük bir çocuk, tüm uçan böceklerden korkabilir.
Örnek Soru: Evlerindeki köpeklerine “kuçu kuçu” demeyi öğrenen Şevket, gördüğü bir kuzuya da “kuçu kuçu” demiştir.
Şevketin bu davranışı davranışçı kuramın kavramlarından hangisine bir örnektir? (2001 –KMS – Uyarıcı genellemesi)
Ayırt etme
Genellemenin tersi bir durumdur. Canlı, benzer uyaranlar içinde sadece tek bir uyarana tepki vermeye başlar, benzer uyarıcıları birbirinden ayırt eder. Doberman türü bir köpek tarafından ısırılan bir çocuk önce tüm köpeklerden korkarken, zaman içinde sadece Roberman türü köpeklerden korkmaya, diğer türlerden korkmamaya başlayabilir. Arabaların siren sesleri birbirine benzer; ancak zaman içinde polis sireni, cankurtaran ve itfaiye araçlarının siren sesleri ayırt edilir. Her siren sesine karşı farklı tepkilerde bulunulur.
Örnek Soru:
Sahipsiz bir köpek tarafından ışınlan bir çocuk önceleri tüm köpeklerden, bir süre sonra da sadece sahipsiz kö¬peklerden korkmaktadır.
Bu durum aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir? (2001 – KMS – cevap: Ayırt Etme)
Örnek Soru:
Evlerindeki köpeğe “kuçu kuçu” demeyi öğrenen Berna, bir gün bahçelerine giren kuzuya da “kuçu kuçu” demiştir.
Berna’nın bu davranışı davranışçı kuramın kavram¬larından aşağıdakilerden hangisine örnektir?
A) Algısal değişmezlik
B) Uyarıcı genellemesi
C) Ayırt etme
D) Algı çarpıtması
E) Öğrenmenin aktarılması
CEVAP: B
Eklenme Tarihi: 12 Mart 2013
[…] bitişiklik, – habercilik – sönme – kendiliğinden geri gelme – pekiştirme, genelleme – ayırt etme – üst düzey koşullanma – gölgeleme – biçimlendirme […]