makale eleştirisi ( değerlendirmesi)

Makalenin Adı: Ortaöğretim Öğrencilerinin Anne Baba Tutumlarının ve Rehberlik İhtiyaçlarının Mesleki Karar Verme Zorluklarını Yordaması

Makale Yazarı: Yrd. Doç. Dr. Şahin KESİCİ, Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi

Araştırmanın Amacı: Ortaöğretim öğrencilerinin anne baba tutumları ve rehberlik ihtiyaçları ile mesleki karar verme zorlukları arasındaki ilişkilerin belirlenmesidir.

Araştırma Modeli: Araştırma ilişkisel tarama modelindedir.

Çalışma Grubu: Araştırmanın çalışma grubunu 2004-2005 eğitim öğretim yılında Konya Milli Eğitim Müdürlüğü Selçuklu, Meram ve Karatay İlçeleri’ne bağlı ortaöğretim okullarına devam eden 9.10. ve 11. Sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırma grubu 203’ü kız 248’i erkek toplam 451 öğrenciden oluşmuştur.

Veri Toplama Araçları: Araştırma verileri ‘Mesleki Karar Verme Zorlukları Ölçeği’, ‘Ana-Baba Tutumu Envanteri’, ve ‘Rehberlik İhtiyacını Belirleme Formu’ ile toplanmıştır.

Ortaöğretim kurumlarındaki öğrencilerin yükseköğretime geçişte kendisini tanımasında ve meslekleri keşfetmesinde rehberliğe gereksinimleri vardır. Öğrencilerin eğitsel, mesleki ve kişisel rehberlik ihtiyaçları karşılandığı zaman mesleki karar vermelerini kolaylaştıracak bir takım beceri ve davranışları kazanmış olurlar. Bu beceriler mesleki karar verme sürecini kolaylaştırır. Aynı zamanda öğrenci meslekleri araştırırken ailesinin yardım ve desteğine de ihtiyaç duyabilir. Bu açıdan anne baba tutumu da öğrencinin karar sürecinde bir diğer önemli belirleyici olabilir.

Öğrencilerin rehberlik ihtiyaçları karşılandığı zaman kazanılan beceriler öğrencilerde gelişmezse, öğrenciler mesleki karar verme sürecinde zorlanırlar. Mesleki karar vermeyi zorlaştıran faktörler a)bilgi faktörü, b)karar vermede tecrübe eksikliği ve c) karar vermede kişisel faktörler olmak üzere üç ana başlık altında incelenebilir:

Bilgi faktörü; seçilecek meslekle ilgili bilgilere nasıl ulaşabileceği, bu bilgilerin nereden elde edebileceği, elde edilen bilgilerin mesleki karar verme sürecinde ne kadar etkili olabileceği ile ilgilidir. Öğrencilerin elde ettikleri doğru bilginin yanında fonksiyonel olmayan bilgi ve inançlardan kurtulması gerekmektedir böylece mesleki karar verme sürecindeki zorluk azalır.

Karar vermede tecrübe eksikliği; Karar verme sürecinde tecrübenin olmayışı hem bilgi toplarken hem de alternatiflerin sayısını azaltırken zorluklara sebep olur. Öğrencilerin tecrübe eksikliğini gidermek için onlara hem aileleri hem de meslek danışmanları yardımcı olmalıdır.

Karar vermeyi zorlaştıran kişisel faktörler; karar vermeden önce kararın sonuçları ile ilgili olumsuz düşünce ve fonksiyonel olmayan inançlar, bireyin yeteneklerinin ilgilerinin ve değerlerinin karar vereceği meslekle uyuşmaması, bireylerin aileleri ile yaşadığı çatışmalar, verilecek kararla ilgili plan yapma becerisinin olmayışı, bireylerin kendine güven eksikliği hissetmesi karar vermeyi zorlaştıran kişisel faktörler arasında yer alır.

Mesleki karar vermeyi zorlaştıran faktörleri karar teorileri üzerine temellendirerek daha sistemli ve fonksiyonel olarak açıklayan “Mesleki Karar Verme Zorlukları Taksonomisi” mesleki karar verme sürecinin daha iyi anlaşılmasını sağlar. Hazırlık eksikliği, bilgi eksikliği ve tutarsız bilgi olmak üzere üç ana zorluk boyutu ve zorluklarla ilgili on spesifik alt boyuttan oluşan taksonomi, ideal mesleki karar verme sürecinden sapmaları ortaya koymaktadır.

Birey ideal karar verme sürecinden sapmalarla baş edebilme becerisi geliştirirse(rehberlik ihtiyaçlarının karşılanması), mesleki karar verme zorlukları ile karşılaşmaz. Araştırma bulguları da bu çıkarımla paraleldir.

Araştırma sonucuna göre ortaöğretim öğrencilerinin anne baba tutumları ile mesleki karar verme zorlukları arasında ilişki bulunamamıştır ancak rehberlik ihtiyacı ile mesleki karar verme zorlukları arasında önemli düşük ve orta düzeyde ilişkiler ortaya çıkmıştır. Araştırma bulguları, ortaöğretim öğrencilerinin kişisel rehberlik ve mesleki rehberlik ihtiyaçlarının mesleki karar verme zorluklarının önemli bir yordayıcısı olduğunu göstermektedir.

Araştırma sonuçları ortaöğretimde psikolojik danışmanlara fazlaca sorumluluk düştüğünü göstermektedir. Grup rehberliği veya grupla danışma yöntemleriyle ortaöğretim öğrencilerinin kendileri ile ilgili bilgileri sağlıklı bir şekilde elde etmeleri için kişisel rehberlik ihtiyaçları giderilmelidir. Ayrıca yetenekleri, ilgileri, mesleki değerleri ve kişilik özelliklerin farkına varabilmeleri için mesleki rehberlik ihtiyaçları da giderilmelidir.

Kaynak: pdrciyiz.biz/makale-elestirisi-t9179.html

Dosyayı indirebilirsiniz

 

Etiketler: makale değerlendirmesi, makale eleştiri, makale eleştirisi, makale incelemesi
Eklenme Tarihi: 3 Ağustos 2011