Öğretim İlkeleri

Bu yazıda öğretim ilkeleri konusu ele alınmıştır. Öğreneceğiniz  Alt başlıklar:  Öğrenciye görelik, Etkin katılım, Yaşama yakınlık, somuttan soyuta, Bilinenden bilinmeyene, yakından uzağa, Ekonomiklik, Açıklık, Bütünlük, Basitten karmaşığa. Ayrıca bu başlıklara ait örneklere yer verilecektir.

.

1-Öğrenciye /Çocuğa Görelik (Düzeye Uygunluk)

Öğrenciye görelik, öğrencinin tüm ilgi-ihtiyaç ve yeteneklerinin, fizyolojik –psikolojik ihtiyaçlarının dikkate alınarak öğretimin gerçekleştirilmesi demektir.
Örnek: Behzat Öğretmen, öğrenme – öğretme sürecinde bireysel farkları dikkate alarak süreci düzenlemiş ve her öğrencinin ilgi ve ihtiyaçlarını da göz önünde bulundurarak etkinlikleri belirlemiştir.

2-Etkin Kalıtım (Aktivite-Aktiflik)

Çağdaş eğitim anlayışlarına göre öğrenci ne kadar çok duyu organı ile öğrenme sürecine katılırsa öğrenme o derece etkili ve kalıcı olmaktadır.

3-Yaşama Yakınlık (Hayatilik)

Eğitimin temel ilkelerinden biri de yaşamda uygulanabilirliğidir.

Bu ilke çevresinde gerçekleştirilen öğrenmelerde öğrenciye sadece bilgi ve beceri kazandırmakla yetinilmez.

Bu bilgi ve becerilerin gerçek yaşamda kullanılmasını sağlayacak kazanımlarda öğrenciye aktarılır.
örnek: Öğrencilerin Hayat bilgisi dersinde “Neden dengeli ve düzenli beslenmesi gerektiğini kavrar.” kazanımının verildiği dersin sonrasında cips, kola gibi zararlı yiyecekleri tüketmeyi bırakması

4- Güncellik (Aktüalite)

Öğrenmenin gerçek hayattan örneklerle sağlanması öğrencilerin hayatın gerçekleriyle karşılaşmaları ve işlenen dersler ile güncel olaylar arasında ilişki kurabilmesi bu ilke ile sağlanır.

 

5-Somuttan Soyuta

Somut olanı öğrenmek kolaydır. Bireyin zihinsel gelişimi de somuttan soyuta doğru gerçekleşmektedir. Bu nedenle özellikle ilköğretimin ilk kademesinde öğretimde somut eşyalar, nesneler ve öğretim materyalleri kullanılmalıdır.
Gerçek materyallerin kullanılamadığı durumlarda görsel –işitsel araçlar ve bilgisayar teknolojisi bu ilkenin uygulanmasını sağlamaktadır.

Not: Piaget’in somut işlemler döneminde(ilköğretim 1. kademe) öğrenciye gözüyle görebildiği eliyle tutabildiği nesneler anlamlı gelmektedir.

Örnek: Kimya dersinde öğretmenin konuyu önce deneyle işlemesi, sonra soyut anlatıma (formül ve özelliklere) geçmesi

6- Bilinenden Bilinmeyene

Öğretme sürecinin planlanması ve uygulanması esnasında öğrencinin önceki öğrenme yaşantılarında elde ettiği bilgi ve deneyimler dikkate alınmalı, yeni bilgi ve deneyimler mevcutların üzerine inşa edilerek öğretim gerçekleştirilmelidir.

Örnek:  Tarih öğretmeninin Osmanlı’nın gerileme dönemini işlemeden önce yükselme döneminde yapılanları özetlemesi ve bunların etkilerinden  bahsetmesi.

7-Yakından Uzağa

Öğretimin, öğrenciye en yakın fiziksel çevre (yaşanılan yer) sosyal çevre (yaşayış) ve zaman (yaşadığı zaman)dan başlanılarak düzenlenmesi öğrenmeyi daha kolay gerçekleştirecektir.

Yakın zamandan uzak zamana
(şimdiki zaman, yakın gelecek uzak gelecek)

Yakın fiziksel çevreden uzak fiziksel çevreye
(apartman, mahalle, kent, ülke, dünya)

Yakın sosyal çevreden uzak sosyal çevreye
(aile, sülale, toplum, insanlık)

Örnek: Ankara’da görev yapan bir Sosyal Bilgiler öğretmeninin “Ülkemizdeki çeşitli kültürel yapılara örnek verir.” kazanımını gerçekleştirmek için önce Ankara Kalesi, daha sonra ise  Safranbolu Evleri, Sümela Manastırı, Truva  Arkeolojik kenti gibi örnekleri vermesi.

8-Ekonomiklik (Tasarruf) İlkesi

Ekonomiklik ilkesi öğretimin en az emek, en az zaman ve en az enerji sarf edilerek en yüksek verimin alınması ile ilgilidir. Bu ilkede amaç “bir taşla iki kuş vurmak”tır.

Not: Bu ilkenin sağlanabilmesi için öğretimin baştan sona her yönden planlanması gerekir. Doğru bir planlama ekonomiklik ilkesinin etkinliğini arttırır.

Örnek: Bir öğretmenin yıl boyunca yapacağı derse ilişkin tüm etkinlikleri planlaması ve bu plana göre hareket etmesi.

9-Açıklık (Ayanilik)

Açıklık,öğretmenin iletişim sürecinde, dersi işlerken ve değerlendirme yaparken (sınavlarda)kullandığı dilin anlaşılır, açık ,net ve anlamlı olması demektir.

Açıklığı arttırmak için öğrenmeyi kolaylaştıran materyaller, görsel-işitsel araç ve gereçler kullanılabilir.
Not: Kullanılan dilin açık ve anlaşılır olması yaşama yakınlık,
somut eşyalar ve öğretim materyallerinin kullanılması da somuttan soyuta ilkelerini gerektirir.

10-Bütünlük

Bu ilkeye göre çocuk bedensel ve duygu, düşünce, irade gibi ruhsal kuvvetler bakımından bir bütün olarak ele alınmalı ve her yönüyle dengeli biçimde eğitilmelidir.

Örnek: Ortaöğretimdeki  fizik – kimya – biyoloji dersleri yerine ilköğretimde Fen ve Teknoloji dersinin, yine tarih ve coğrafya dersleri yerine ise Sosyal Bilgiler dersinin programda yer alması.

11-Sosyallik(Otoriteye İtaat ve Özgürlük)

İki boyutu olan bir ilkedir.
Toplumsal boyutu ile otoriteye itaat, kendi kararlarını verebilme yeterliliği boyutuyla da özgürlük anlamına gelir. Bu iki boyut aslında birbirinden ayrı gibi gözükse de ilişkilidir.

Not: Sosyalleşme sürecinde öğrenci: anne-baba-öğretmen ve okul yöneticilerine saygı duyulmalı; din-ahlak-gelenek gibi toplumun manevi güçlerine uygun davranmalıdır. Bu otoriteye itaatin bir gereğidir.

Birey bu kuralları uygularken kendi kararlarını verebilme, kendini yönetebilme, hür karar verebilmenin mutluluğunu ve sorumluluğunu yaşamalıdır. Bu da özgürlüğün bir gereğidir. Çağdaş yaklaşımlar sosyallik ilkesinin bu ikinci boyutu üzerinde daha çok durmaktadır.

15-Basitten Karmaşığa (Kolaydan Zora)

İçerik hazırlarken verilecek bilgilerin,örneklerin basitten karmaşığa,kolaydan zora doğru sunulmasıdır.

Bu; öğrencinin kendine olan güvenini,dolayısıyla motivasyonunu arttırır.

 

Etiketler: Açıklık, Basitten karmaşığa., Bilinenden bilinmeyene, Bütünlük, Eğitim Bilimleri, Ekonomiklik, Etkin katılım, kpss, kpss eğitim bilimleri, Öğrenciye Görelik, somuttan soyuta, Yakından Uzağa, Yaşama yakınlık
Eklenme Tarihi: 14 Ocak 2013