Öğretim Yöntemleri

ANLATMA (ANLATIM) YÖNTEMİ

Öğretmenin olay, olgu ve ilkeleri sözel olarak sunduğu, daha çok sunuş yoluyla öğretim stratejisinde kullanılan bir yöntemdir. Soyut kavramların aktarılmasında etkilidir. Daha çok dersin başlangıç ve bitiş kısımlarında öğrencilere ortak altyapı oluşturmada kullanılır. Öğrencilerin pasif olduğu, öğretmen merkezli bir yöntemdir. İşiterek öğrenme temellidir.

Not alma becerisini ve dinleme alışkanlığını kazandırır.Laf salatasını (verbalizm) önlemek için planlama iyi yapılmalıdır.Anlatım süresi iyi ayarlanmalı, beden dili ve ses tonu etkili kullanmalıdır.

 

Sınırlılıkları

1- Öğrencilerin öğretmenle fikir alışverişi yapma şansı yoktur.
2- Ezbere teşvik eder. Sadece bilgi düzeyindeki hedef davranışların kazanılmasında etkilidir.
3- Derli toplu yapılmazsa; öğretmen ortama hakim olmazsa hedeften sapılır, konu dağılır.
4- İyi anlaşılmayan noktalar açığa çıkarılamaz.
5- Bireysel farklılıkları dikkate almaz.
6- Dönüt-düzeltme yapmak için uygun değildir, her zaman yapılamayabilir.
7- İşiterek öğrenme güçlüğü çekenler için uygun değildir.

Anlatım ve sunuş stratejisi çoğu zaman aynı kavrammış gibi algılanır. Anlatım, bilgilerin sözel sembollerle ifade edildiği bir yöntemdir. Sunuş stratejisi ise anlatımda içine almakla beraber araç-gereç ve kavramların haritalarının da kullanılabildiği, farklı teknikleri de içeren bir stratejidir.

TARTIŞMA YÖNTEMİ

Bir konu ya da problemle ilgili olarak öğrencileri düşünmeye yönlendirmek, anlaşılması güç olan konuları açıklamak verilen bilgileri pekiştirmek amacı ile kullanılan bir yöntemdir.

Tartışma yöntemi öğrenci merkezli bir sınıf ortamının oluştuğu, öğrencilerin kendilerini rahatça ifade edebildikleri, düşünme, eleştirme, başkalarının görüşlerine saygı duyma(demokratik tutum),iletişim kurma becerilerinin geliştiği bir yöntemdir.

Bu yönteminin kullanılması öğrenmenin kalıcılığı açısından önemlidir. Çünkü öğrendiklerini konuşarak uygulamaya dönüştüren öğrenciler daha kalıcı bir öğrenme elde ederler.

• Buluş yoluyla öğretim stratejisinde ve kavrama düzeyindeki davranışların kazandırılmasında kullanılabilir.
• Öğrenci merkezlidir.
• Etkileşim önemlidir. Öğrenci öğretmenden öğretmen öğrenciden etkilenir.

Temel bilgiye sahip olunmalıdır. Anlaşılmayan noktaları ortaya çıkarmak ve bilgiyi pekiştirmek için kullanılır. İşiterek ve söyleyerek öğrenme temellidir. Arkadaşlarının görüşlerine saygı duymayı öğretir. (demokratik tutum)

TARTIŞMA TEKNİKLERİ

Büyük Grup Tartışması: Tüm sınıfın katıldığı, tüm sınıfın etkin olarak öğrenme sürecine katılmasına olanak sağlayan yöntemdir. Tek başına kullanılabileceği gibi diğer yöntemlerle de kullanılabilir.

Küçük Grup Tartışması: Büyük grupların küçük gruplara bölünmesi ile oluşturulur

Panel: Küçük bir grubun belli bir konuyu izleyicilerin karşısında tartıştıkları bir tekniktir.

Zıt Panel: Konuları tekrar etme gözden geçirme amacı ile kullanılan bir tekniktir.

Sempozyum: Bir konu ile ilgili iki ya da daha fazla kişinin katıldığı grup tartışma tekniğidir. Sempozyuma katılan konuşmacılar konularına hâkim olmalıdır.

Oturumlar şeklinde gerçekleşir. Bildiri ya da tebliğ sunulur. Resmi bir havada gerçekleşir. Bilimsellik son derece önemlidir.

Kollegyum: Panele oldukça benzeyen ancak paneldekinin aksine 2 farklı panel grubunun yer aldığı tekniktir. Birinci grup uzmanlardan ikinci grup ise öğrencilerden oluşur. Öğrenci grubu konuyu sunar ve uzman gruba sorularını yöneltir.

Münazara: İki farklı düşünceyi savunan grubun diğer öğrenciler karşısında konuyu savunmalarına dayalı olarak uygulanan tekniktir.

Beyin Fırtınası: Eleştiri ve yargılama olmaksızın bir konu üzerinde düşüncelerin söylenmesine, yaratıcı düşüncelerin ortaya çıkarılmasına yarayan bir tekniktir.

Görüş Geliştirme Tekniği: Belirgin çelişkiler ve kutuplaşmış tutumlar içeren konuların öğretiminde kullanılan bir tartışma tekniğidir. (İleride detaylı olarak verilmiştir.)

Forum: Değişik görüşlere sahip iki ya da daha fazla konuşmacının belli bir konuda geniş bir kitleye uzman bilgisi aktarması ve daha sonra da dinleyicilerden gelecek sorulara cevap vermesidir.

Açık Oturum: 3-5 kişilik bir grubun bir başkan yönetiminde belli konularda fikir ve görüşlerini sırayla dinleyicilere aktardıkları tekniktir.

Vızıltı Grupları: Vızıltı grupları çeşitli şekillerde oluşturulur. Örneğin vızıltı 22’de iki öğrenci bir konu üzerinde ikişer dakika konuşur. Vızıltı 66’da ise, altı öğrenci aynı konu üzerinde altışar dakika tartışır.

Vızıltı gruplarında önemli olan belli bir öğrencinin belirli bir süre bir konu üzerinde tartışması ve sonunda varılan kararların açıklanmasıdır. Bu tür grup tartışması 4’le 36 dakika arasında sürebileceği için vızıltı gruplarına “kısa süreli tartışma grupları” da denilmektedir.

Fikir Taraması: Kısa süreli tartışma grupları türünden olan fikir taramasında 4-9 kişiden oluşan gruplarda belli bir konu üzerinde 5- 10 dakika konuşulur. Burada önemli olan husus, yaratıcı düşünce ve soruna değişik çözümler getirmektir.

Brifing: Resmi ya da özel kurumlarda yöneticilere ya da dinleyicilere kurum ve işletme ile ilgili verdikleri özel bilgi sunumudur.

Workshop (Çalıştay yönetimi): Küçük bir grubun belli bir yerde kısa bir sürede toplanarak belli konular üzerinde çalışarak, tartışarak problemlere çözüm ürettikleri veya ortak karar aldıkları bir tekniktir.

Çember: Bir başkan, bir sekreter ve bir süre ayarlayıcısı belirlendikten sonra herkese 1 dakika süre verilerek çember şeklinde oturtulmuş 15 kişinin sırayla söz alması esasına dayanır.

Akvaryum: Çember tekniğinin iç içe iki çemberle uygulanmasıdır. İçteki çemberdekiler tartışır, dıştakiler onları izler. Zaman zaman dıştakiler içtekilere soru da sorar. Bu teknik dıştaki öğrencilerle içtekilerin yer değiştirmesine de olanak tanır.

Bir grubun samimi havada derinlemesine bilgi verdikten sonra dinleyicilerin sorunlarını yanıtlaması paneldir. Sadece soru sorulan kısmı sorulacak olursa bu forumdur. Bazı kaynaklara göre ise kollegyum ile zıt panel aynı şeydir. Aslında ortak noktalar çoktur. Her ikisinde de iki grup vardır. Kollegyumda sınıfın önündeki gruplardan biri öğrencilerden diğeri uzmanlardan oluşur, öğrencilerden oluşan grup uzmanlardan oluşan gruba soru sorar. Zıt panelde sınıf ikiye ayrılır. Bir grup soru sorar diğeri yanıt verir.

ÖRNEK OLAY YÖNTEMİ

Kullanımı
Örnek olay, gerçek yaşamda karşılaşılan bir olay, durum ya da konunun içindeki problemlerin sınıf ortamında tartışılarak çözülmesi yoluyla öğrenimin sağlanması ve problem çözme becerisinin kazandırılmasında kullanılır. Öğrencilere bir konuyu ya da beceriyi kazandırmak ve o konuda uygulama yaptırmak amacıyla kullanılır. Böylelikle önceki öğrenmelerin transferi de sağlanır. Bu yöntem, daha çok buluş yoluyla öğretmede ve kavrama düzeyindeki davranışların kazandırılmasında kullanılır.

Bütün sınıf ya da küçük gruplar olarak çalışmaya başlamadan önce, olayın herkes tarafından doğru anlaşılması sağlanmalıdır. Olayın nedeni, nasıl olduğu ve sonuçları tartışılmalı, daha sonra alternatif çözüm önerileri üzerinde durulmalıdır.

Sınıf mevcudunun fazla olmadığı durumlarda bütün sınıfın katılımı ile yapılacak örnek olay incelemesinde;

1- Örnek olay yazılı olarak öğrencilere sunulur. Öğrencilere çoğaltılmış materyal olarak verebileceği gibi,tepegöz ya da data show ile öğrencilerin görmeleri sağlanabilir.
2- Öğrencilerin soruları varsa yanıtlanır.
3- Yönlendirici sorular sorulur.
4- Alternatif çözümleri üretilir.
5- Yeni çözüm önerileri dikkate alınarak örnek olayın öğrenciler tarafından yeniden yazılması istenir.

Tek çözüm yolu olan olaylar sınıfa getirilmelidir. Çünkü öğrencilerden alternatif çözümler üretmesi beklenir. Örnek olay öğretmen tarafından sınıfa getirilebileceği gibi,
öğrencilerin çevrelerinde yaptıkları gözlemler sonucunda da düzenlenebilir.

Özellikleri
Öğrenci merkezlidir.
Öğrenciler, öğrendiklerini, bildiklerini ve kavradıklarını gerçek bir durumda kullanma ve uygulama şansı bulurlar.
Bir problem çözmeyi öğretir(Bir sorunu çözmeyi, analiz edip sonuca ulaşmayı öğretir.)
Görerek, işiterek ve söyleyerek öğrenmeye olanak tanır.
Yararları

• Öğrencilerin konuyla ilgili olarak bilgileri uygulamada kullanabilme yeterliliği geliştirmelerini sağlar.
• Öğrencilerde eleştirel düşünme, problem çözme ve karar verme becerisi gelişir.
• Öğrencilerin çevrelerinde süregelen olaylara karşı duyarlılıkları da gelişir.
• Öğrencilere öğrendiklerini kullanma ve bir problemi çözmeyi öğretir.

Sınırlılıkları

• Dersin hedefleri çerçevesi dışına çıkılabilir (Böyle bir durumda öğretmen hedeften sapılması önlemeli ve konunun dışına çıkılmamasına özen göstermelidir).
• Öğrenciler temel bilgilere sahip değilse çözüm üretemezler.
• Kalabalık gruplarda etkili olarak kullanılamaz.(Kalabalık sınıflarda öğrenciler gruplara ayrılmalıdır).
• Öğrenci mevcudunun fazla olduğu durumlarda tüm sınıfın katılımıyla örnek olay yöntemini uygulamak zordur.
• Böyle bir durumda öğrenciler dört ya da beş kişilik gruplara ayrılarak örnek olay uygulaması yapılır.

Gruplarda Yapılan Örnek Olaylarda İzlenen Aşamalar

1- Her gruba aynı ya da farklı örnek olay yazılı olarak sunulur.
2- Grupların çalışmaları sırasında öğrenci soruları yanıtlanır.
3- Yönlendirici sorular sorulur.
4- Grup olarak alternatif çözümler üretmeleri istenir.
5- Her gurubun çözüm yollarının bütün sınıfa sunulması sağlanır.
6- Büyük grup tartışması yapılır. Tartışma sonunda önerilen çözüm yolları tahtaya yazılır.

GÖSTERİP (ÖRNEĞİNİ GÖSTEREK) YAPTIRMA

Öğrenciye ne yapılacağının söylenmesinin yetersiz kaldığı, nasıl yapılacağının da gösterilmesi gerektiği durumlarda kullanılır.

Bir işlemin uygulanmasını, bir sürecin işleyişini, bir araç gerecin çalıştırılmasını önce gösterip açıklama (açıklayarak gösterme) sonra da öğrenciye alıştırma ve uygulama yaptırarak öğretme yoludur.

Kullanımı

Bu yöntem daha çok uygulama düzeyindeki davranışların ve psikomotor becerilerin kazandırılmasında kullanılır. Öğrenci katılımının zorunlu olduğu durumlarda kullanılır.

Gösterip yaptırma yönteminde kazandırılacak beceriler öncelikle öğretmen tarafından gösterilip açıklanmalıdır.

Bu aşamadan sonra öğrenciye yeterli zaman ve tekrar olanağı verilmelidir. Kullanılacak araç-gereçler ve materyaller önceden öğretmen tarafından hazırlanmalıdır. Öğrencilerin hepsinin gösteriyi görüp izleyebilecekleri bir ortam hazırlanmalıdır.

Gösteriler sırayla ve aşamalı olarak gerçekleştirilmeli, bir beceri tam anlaşılmadan diğerine geçilmemelidir. Öğretmen öğrenciye alıştırma ve uygulama yaptırarak öğretirken öğrencilerin hataları anında düzeltilmelidir.

Özellikleri

İşlemin uygulanmasını, bir araç gerecin çalıştırılmasını gösterme ve açıklama öğretmen merkezli; alıştırma ve uygulama yapma işlemi öğrenci merkezlidir(Hem öğretmen hem öğrenci merkezlidir.

Tıp fakültesinde yaraya dikiş atma hedefine ulaşmak isteyen bir öğretim üyesinin sınıfa bir kadavra getirip bir yarayı kendisi öğrencilerin önünde dikerken öğrencilere nasıl dikiş atıldığını anlatarak açıklaması ardından da öğrencilerden diğer yaraları dikmelerini istemesi bu yöntemin uygulanmasına örnektir.

Yararları

• Yaparak yaşayarak öğrenme temelli olduğu için kalıcı öğrenmeler gerçekleşir.
• Öğrenciler birçok duyu organını kullanma olanağı bulur. Bu nedenle etkili öğrenmeler gerçekleşir.
• Psikomotor (devinişsel)becerilerin ve uygulama düzeyindeki davranışların kazanılmasında en uygun yöntemdir

Sınırlılıkları

Çoğu zaman araç-gereç kullanımı zorunludur.
Maliyetlidir.
Zaman alıcıdır.
Her bir öğrencinin uygulama yapması gerekliliğinden kalabalık gruplarda etkili olarak kullanılamaz.

PROBLEM ÇÖZME YÖNTEMİ

Bir problemin öğrenciler tarafından çözümüyle gerçekleşir. Problem çözme bir yandan kuramsal bilgilerin uygulanmasını gerektirirken, diğer yandan öğrencilerde problem çözme becerilerinin gelişmesini sağlayan öğrenci merkezli bir yöntemdir.(Probleme dayalı öğrenme yaklaşımına dayanır.)

Kullanımı

Problem çözme yöntemi bir problemin çözümünde, genelleme ve sentez yapmada kullanılır. Araştırma yoluyla ve buluş yoluyla öğretim yaklaşımlarında, bilişsel alanın uygulama, analiz, sentez ve değerlendirme düzeyindeki davranışların kazandırılmasında kullanılır.

PROJE YÖNTEMİ

Kullanımı

• Araştırma yoluyla öğretimde ve üst düzey davranışların kazandırılmasında

• Bir konunun öğretiminde doğrudan bir uygulama olarak değil ancak bu öğretime destek amacıyla

• Bireysel ve grupla öğrenmeye ve okul ile gerçek hayat arasında bağ kurulmasına önem verildiğinde

• Disiplinler arası çalışmalarda

• Süreç boyunca çalışmalar önemli görüldüğünde

Özellikleri

• Sınıf içinde ve dışında yürütülür.
• Öğrenciler bireysel ya da gruplar halinde kendi ilgi ve isteklerine göre konu seçerler.
• Öğretmenin rehberliğinde serbest çalışmalar yapılır.
• Araştırma, iş birliği içinde çalışma ve üst düzey düşünme becerilerini geliştirir.
• Problem çözme sürecini ve bilimsel yöntemi kullanarak konular üzerinde çalışılır

BİREYSEL ÇALIŞMA YÖNTEMİ

Kullanımı

• Araştırma yoluyla öğretime uygun durumlarda
• Bilişsel alanın uygulama, analiz ve sentez basamaklarındaki davranışların kazandırılmasında
• Öğrenci kendi başına bir konuyu öğrenmek istediğinde veya kendi başına çalışma yapmak istediğinde
• Bireyin konuyu yaparak yaşayarak öğrenmesinde

Özellikleri

• Öğrenci merkezlidir.
• Öğrenci, yaparak ve yaşayarak öğrenir.
• Öğrenciler öğrenme durumlarını kendilerine göre ayarlar.
• Öğretim, öğrencinin ilgi, ihtiyaç ve yeteneklerine uygun olarak gerçekleşir

Kaynak: oğuzhanhoca

 

Etiketler: Akvaryum, Brifing, Kollegyum, Küçük Grup Tartışması, Zıt Panel:
Eklenme Tarihi: 10 Mart 2011