Deneme Nedir? Temsilcileri? Özellikleri Nelerdir?

Bir yazarın özgürce seçtiği herhangi bir konu üzerinde kesin yargılara varmadan, kişisel görüş ve ve düşüncelerini serbestçe , kanıtlama çabasına girmeden  anlatığı yazılara deneme denir.

Denemenin Amacı; 

• Okuyucuyu düşünmeye yöneltmek.
• Kültür alanındaki değişme ve gelişmeleri fark ettirmek.
• Hayatın gerçeklerini ortaya koymak.
• Birey – Toplum ilişkisini dile getirmek .. vb.

Denemenin Özellikleri

• Konu özgürce seçilir.
• İnsanı ve toplumu ilgilendiren her şey (yaşam, ölüm, hayat, sanat, felsefe….) denemenin konusu olabilir.
• Deneme yazarı kendisiyle konuşur gibi yazar.
• Dili doğru ve güzel kullanır.
• Kendi duygularının dışında başkalarının düşüncelerine de saygı duyar.
• Denemeci, denemenin sonunda kesin bir yargıya, bir sonuca varmak amacında değildir.
• Deneme herhangi bir konuda düşündürücü, öğreticidir.
• Denemecinin öne sürülen konuyu doğrulama ya da kanıtlama gibi bir kaygısı yoktur. Deneme makale ve eleştiriden bu yönüyle ayrılır.

Deneme Türünün Tarihsel Gelişimi

Deneme türü özellikle aydınlanma çağında(rönesans) önemli bir gelişme göstermiş, daha sonra özellikle romantizm akımından (19. yy) bu yana yaygınlaşarak çağdaş edebiyatın önemli türlerinden biri haline gelmiştir.

Fransız edebiyatında bu türün kurucusu olan Montaigne, İngiliz edebiyatında Bacon önemli deneme yazarlarıdır.

Deneme türüne özellikle Cumhuriyet Döneminde  yakın ilgi gösterilmiştir.

Deneme ve Eleştirinin Ortak Yönü

* Her ikisi de düşünce yazısıdır.

Deneme ve Eleştirinin Farkları

• Eleştirinin konusu eserle sınırlıdır.
• Deneme insanı bilgilendiren her konuyu işler.
• Eleştiride öğreticilik hakimdir.
• Deneme de söyleşme havası hakimdir.

Deneme ve Sohbetin Ortak Yönü

Her iki türde de içtenlik ön plandadır.

Deneme ve Sohbetin Farkı

• Deneme de yazar kendi dünyası ile iç içedir.
• Sohbette yazar okur ile konuşur gibi bir anlatım tercih eder.

Deneme ve Makalenin Ortak Yönü

• Her ikisi de düşünce yazısıdır.

Deneme ve Makalenin Farkı

• Deneme de kanıtlama kaygısı yoktur.
• Makale de kanıtlama kaygısı vardır.

Deneme Yazarları Ve Kitapları (Denemenin Temsilcileri)

– Nurullah Ataç – Karalama Defteri
– Mehmet Kaplan – Büyük Türkiye Rüyası

–  Montaigne, Bacon, Aldoux Huxley, Russel’dir. Bizdeki temsilcileri ise; Nurullah ATAÇ, Mehmet KAPLAN, Suut Kemal YETKİN, Melih Cevdet ANDAY, Necati CUMALİ, Cemal SÜREYA belli başlı deneme yazarları(temsilcileri)’dır.

Ayrıca videoyu da  izlemenizi tavsiye ederiz.

Etiketler: deneme makale farkı, deneme nedir, deneme yazarları, denemenin temsilcileri, kpss, kpss eğitim bilimleri
Eklenme Tarihi: 31 Mart 2013